Özkaynak yöntemi nedir?

TMS 28 İŞTİRAKLERDEKİ VE İŞ ORTAKLIKLARINDAKİ YATIRIMLAR

Özkaynak yöntemi: Yatırımın başlangıçta elde etme maliyeti ile muhasebeleştirildiği ve sonrasında bu tutarın yatırım yapılan işletmenin net varlıklarında yatırımcı işletmenin payına düşen kısmı yansıtacak şekilde düzeltildiği bir muhasebe yöntemidir. Yatırımcı işletmenin kâr veya zararı, yatırım yapılan işletmenin kâr veya zararından kendisine düşen payı; yatırımcı işletmenin diğer kapsamlı kârı, yatırım yapılan işletmenin diğer kapsamlı kârından kendisine düşen payı kapsamaktadır.

Pratik Açıklama

Özkaynak yöntemi iş ortaklıkları ve iştirakler için uygulanmaktadır yani %50 ve daha az ortaklığımızın olduğu ya da kontrol gücünün (de factonun) bizde olmadığı ortaklıklarımız için uygularız, mesela %40 ortaklığımız varsa ortağı olduğumuz bu şirketin kar veya zararından % 40 kendi gelir tablomuza aktarırız, diğer kapsamlı gelir tablosundan da %40 ını kendi diğer kapsamlı gelir tablomuza aktarırız, ancak aktif ya da pasifindeki varlıklar bizi ilgilendirmez aslaa konsolide tablo oluştururken yaptığımız gibi varlıklarını toplamayız.  Yaptığımız kayıtta bunu daha iyi anlayabiliriz;

242 İştirakler                                      10.000.000
640 İştiraklerden Temettü Gelirleri                        10.000.000
285 Ertelenen Vergi Varlığı                200.000
692 Ertelenmiş Vergi                                         200.000

İştirakten gelir olduğu halde kayıt böyledir, burada görüldüğü gibi iştirak hesabımız artmaktadır, ilk başta sadece ortak olduğumuz sermayesi ya da ortaklığık payınza ödediğimiz tutar kadar görünen iştirak hesabımız, her özkaynak yöntemi ile gelir kaydettiğimizde artmaktadır.

İştiraklerden zarar edilirse bilançoda nasıl gösterilir?

Önemli bir nokta şudur; iştirak sürekli zarar etmesi durumunda zarar iştirak hesabı “0” olana kadar yazılır, muhasebe kaydı yapılır, iştirak hesabı “0”  a indikten sonra tekrar zarar kaydı yapılmaz “0” da durur. İştirak Bilançoda görünmesi amaçlı iz bedeli dediğimiz 1 TL şeklinde gösterilir.

Written by

Meltem Aköz

Merhaba,
Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi mezunuyum,
Bağımsız denetim ve şirket değerleme başlıca ilgi alanım olmak üzere, vergi, muhasebe ve felsefeyle ilgileniyorum.
Yazılarımı genellikle bu alanlarda yazıyorum.
İyi okumalar dilerim.