Araştırma ve Geliştirme Varlığı ne demektir, nasıl itfa edilir?
Araştırma ve geliştirme varlığı diyebilmemiz için gider değil varlık grubunda olmaları gerekmektedir, yani araştırma ve geliştirme projesinin maddi olmayan duran varlıklar grubunda olması gereklidir bunun şartları da şöyledir
- Varlık tanımına uyması (Varlık: Geçmişteki bazı olayların sonucu olarak işletme tarafından kontrol edilen ve İşletmeye gelecekte ekonomik yarar sağlaması beklenilen bir kaynaktır.)
- Belirlenebilir olması, yani, ayrılabilir olması veya sözleşmeden ya da diğer yasal haklardan kaynaklanması.
TMS 38 98. Paragrafta maddi olmayan duran varlıklar standardı çerçevesinde itfa edilir;
Bir varlığın itfaya tabi tutarının yararlı ömrüne sistematik olarak dağıtılması için birçok itfa yöntemi kullanılabilir. Bu yöntemler arasında; doğrusal itfa yöntemi, azalan bakiyeler yöntemi ve üretim birimleri yöntemleri sayılabilir. Kullanılacak yöntem, varlıktan elde edilmesi beklenen gelecekteki ekonomik yararların tahmin edilen kullanım şekillerine göre belirlenir ve söz konusu gelecekteki ekonomik yararların tahmin edilen kullanım şekillerinde bir değişiklik olmadıkça, ilgili yöntem dönemden döneme tutarlı bir şekilde uygulanır.
NOTLAR ; (TMS 38 MADDİ OLMAYAN DURAN VARLIKLAR)
- Araştırma: Yeni bir bilimsel ya da teknik bir bilgi ve anlayış kazanma amacıyla üstlenilen özgün ve planlı incelemedir
- Geliştirme: Ticari üretim ya da kullanıma başlamadan önce, yeni veya önemli ölçüde geliştirilmiş malzeme, aygıt, ürün, süreç, sistem ya da hizmetlerin üretim planı veya tasarımında araştırma sonuçları ya da diğer bilgilerin uygulanmasıdır.
Araştırma safhası
54. Araştırmadan (veya işletme içi bir projenin araştırma safhasından) kaynaklanan herhangi bir maddi olmayan duran varlık muhasebeleştirilmez. Araştırma (veya işletme içi bir projenin araştırma safhası) harcamaları gerçekleştiğinde gider olarak muhasebeleştirilir.
55. İşletme içi bir projenin araştırma safhasında, işletmenin gelecekte ekonomik yararlar sağlayacak bir maddi olmayan duran varlığın mevcudiyetini göstermesi mümkün değildir. Bu nedenle, bu harcamalar gerçekleştiklerinde gider olarak muhasebeleştirilir.
56. Araştırma faaliyetleri ile ilgili örnekler şunlardır:
- (a) Yeni bilgi elde edilmesine yönelik faaliyetler;
- (b) Araştırma bulguları ve diğer bilgilerin uygulanmasına yönelik olarak değerlendirme ve nihai seçim araştırması;
- (c) Malzeme, aygıt, ürün, süreç, sistem veya hizmetler için alternatif araştırması ve
- (d) Yeni veya geliştirilmiş malzeme, aygıt, ürün, süreç, sistem veya hizmetlerin olası alternatiflerinin oluşturulması, tasarlanması, değerlendirilmesi ve nihai seçimi.
Geliştirme safhası
Madde 16. Aşağıdaki koşulların tamamının varlığı halinde, geliştirmeden (veya işletme bünyesinde yürütülen bir projenin geliştirme safhasından) kaynaklanan maddi olmayan varlıklar mali tablolara alınır; (YANİ AKTİFLEŞTİRİLİR, YANİ GİDER YAZILMAZ, MADDİ OLMAYAN DÜREN VARLIKLAR GRUBUNA ALINIR)
- Maddi olmayan varlığın kullanıma veya satışa hazır hale gelebilmesinin teknik olarak mümkün olması,
- İşletmenin maddi olmayan varlığı tamamlama ve bu varlığı kullanma veya satma niyetinin bulunması,
- Maddi olmayan varlığı kullanma veya satma imkanının bulunması,
- Maddi olmayan varlığın muhtemel ekonomik faydayı nasıl oluşturacağının belirli olması, ayrıca, maddi olmayan varlığın çıktısının veya maddi olmayan varlığın kendisinin bir piyasasının olması veya işletme bünyesinde kullanılacaksa maddi olmayan varlığın kullanılabilir olması,
- Geliştirme safhasını tamamlamak ve maddi olmayan varlığı kullanmak veya satmak için yeterli teknik, mali ve diğer kaynakların mevcut olması; ve,
- Geliştirme sürecinde maddi olmayan varlıkla ilgili yapılan harcamaların güvenilir bir biçimde ölçülebilir olması.
Geliştirme safhasında yapılan faaliyetlere ilişkin örneklere aşağıda yer verilmektedir.
- a) Modellerin üretim veya kullanım öncesinde tasarımı, yapımı ve test edilmesi;
- b) Yeni teknoloji içeren alet, kalıp ve edevatların tasarımı,
- c) Ticari üretim açısından ekonomik olmayan bir ölçekte bir pilot tesisin tasarlanması, inşası ve çalıştırılması; ve,
- d) Yeni veya geliştirilmiş alet, edevat, ürün, süreç, sistem ve hizmetlere ilişkin seçilen alternatiflerin tasarımı, inşası ve test edilmesi. [12]
